środa, 4 grudnia 2013

HOW DO WE SAVE WATER AT OUR SCHOOL?



HOW DO WE SAVE WATER AT OUR SCHOOL?
JAK OSZCZĘDZAMY WODĘ W SZKOLE ?

1. Uczniowie wykonują rysunki - oszczędzaj wodę- i wywieszamy je nad umywalkami w szkole.
Students draw pictures - save water- and hang them over the sinks in the school.

2. W ubikacjach szkolnych są toalety z oszczędną spłuczką /funkcja stop /podczas spłukiwania wody.
Zaczynając od spłukiwania mniejszej ilości znacznie redukujemy zużycie wody. Uczymy dzieci jak używać funkcji w spłuczkach, aby niepotrzebnie nie spłukiwały więcej wody, niż jest to potrzebne.
The school toilets contain flush toilets with toilet cisterns (stop function).
Starting from flushing much less water we reduce water use. We teach children how to use the toilet flush in order not to unnecessarily flush more water than is needed.


3. Prowadzimy rejestr zużycia wody w szkole w każdym dniu.
We register water use in the school every day.


4. Zbieramy deszczówkę, do specjalnej beczki. Woda ta służy do podlewania kwiatów w szkole.
We gather rainwater in a special barrel. This water is used to water flowers in the school.


5. Cieknące spłuczki w toaletach oraz nieszczelne baterie, natychmiast są naprawiane.
Leaking toilet cisterns and toilet batteries are immediately repaired.

WATER IN OUR TOWN - MIKOLOW



WATER IN OUR TOWN - MIKOLOW
WODA W NASZYM MIEŚCIE - MIKOŁÓW

Mikolow is a town situated in Silesia near Katowice, in southern Poland.
The town is located in the valley of the river Jamna, (tributary of Kłodnica and indirectly of Odra ).
Mikołów miasto położone na Śląsku, w południowej Polsce, niedaleko Katowic.
Mikołów, miasto położone w dolinie rzeki Jamna (dopływ Kłodnicy i pośrednio Odry).


In the past, the water from the Jamna creek was clean, and in the previous centuries it served as the main source of water supply. In 1950s the water in Jamna was still clean.
W przeszłości woda z potoku Jamna była czysta, i w dawnych wiekach stanowiła dla mieszkańców główne źródło zaopatrzenia w wodę. Czysta woda płynęła Jamną jeszcze w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

In 18th century there was a well in Mikołów’s square.
W XVIII wieku na rynku w Mikołowie istniała studnia.

Jamna creek is supplied, although in a small quantity, by the water from springs in Mikołów park- Planty. Although the springs are covered with ground now, the water found a new outlet.
Potok Jamna jest zasilany, choć w skromnych rozmiarach, przez wody ze źródełek w mikołowskim parku- Planty. Pomimo, że źródełka zostały zasypane, woda znalazła sobie nowe ujście.



The spring in Mikołów in the time between both world wars was walled in the shape of a "romantic" shell, where thirsty hikers could drink the spring water with no harm to their health.
Źródełko w mikołowskim parku w latach międzywojennych było obmurowane w kształcie "romantycznej" muszli, gdzie spragnieni spacerowicze mogli bez szkody dla zdrowia pić źródlaną wodę.

Mikołów has had a wooden pipeline for many years (19th century) which was used to convey water from sources.
Już od dawnych czasów / rurociągu z XIX wieku /Mikołów posiadał drewniany rurociąg , którym sprowadzał wodę do miasta ze źródeł.
Ponieważ do przesyłania wody stosowano drewniane rury dlatego popyt na nie wzrastał. Jednym z ostatnich specjalistów wykonującym drewniane rury w Mikołowie, był niejaki Ludwik Paduch żyjących w latach 1857 - 1938.
Providing that conveying water was done by means of wooden pipelines, the demand for them was increasing. One of the last experts who produced wooden pipelines in Mikołów was Ludwik Paduch (1857-1938).
1899 – rozpoczęcie prac przygotowawczych do budowy „centralnego wodociągu”
1899 – the building of „central pipeline”started
1908- wodociąg został wykonany
1908 – the pipeline was competed
1909 luty - popłynęła woda do instalacji miejskiej. Wodociąg był inwestycją dochodową, dawał miastu rocznie kilka tysięcy zysku. Po kilku latach wody zaczęło znowu brakować, trzeba była szukać nowych rozwiązań.
February 1909-the first portion of water was conveyed to a local installation. The pipeline was a lucrative investment- it generated a few thousand zlotych a year. After a few years the water was scarce again. There  was a need to search for new solutions.

Po zakończeniu I wojny światowej, rurociągiem woda z bogatych źródeł w Śmiłowicach była pompowana do zbudowanej na wzgórzu w Łaziskach Dolnych wieży ciśnień, skąd rurociągami spływała nie tylko do samego Mikołowa. Mogły z jej nadmiaru korzystać inne, okoliczne miejscowości.
After the end of WWI, the water from rich springs in Śmiłowice was first pumped to Łaziska Górne, a town which was built on a hill, and then through pipelines it was conveyed not only to Mikołów but to surrounding areas as well.



HISTORIA Z WODĄ W TLE…
A HISTORY WITH WATER IN BACKGROUND
Mikolow is one of the oldest towns in Upper Silesia, with a written history dating back to 1222.
Mikołów jest jednym z najstarszych miast Górnego Śląska, pisemne wzmianki z 1222.

1. In the 16th and 17th centuries Mikołów was an important place of cattle trade on the road between Moldova as well as Ukraine and Silesia and Moravia.
The citizens of Mikołów were given the permission to set up brewery and distilleries.
W XVI i XVII w. Mikołów był ważnym ośrodkiem handlu bydłem na drodze z Mołdawii i Ukrainy na Śląsk i Morawy.
Mieszczanom mikołowskim przysługiwały  przywileje piwowarskie i gorzelnicze.
 In the middle of 19th century the industrialization began. The city developed mainly industrial metal and machinery. In 1980 a factory that produces gimps was set up and in 1842 an iron foundry “Maria Ludwika” started its production. Another ironworks was built near the road to Mokre. It was founded by Eugeniusz Mann in 1850. The name of the ironworks was “Mikołów”. Moreover the ironwarks “Walter” was built in 1856.
W połowie XIX wieku w Mikołowie pojawiły się pierwsze zakłady przemysłowe. Na terenie miasta rozwinął się przede wszystkim przemysł metalowy i maszynowy. 1840 – powstaje fabryka łyżek, w 1842 r. powstała w Mikołowie odlewnia żelaza, nazwana Hutą „Maria Ludwika”, kolejną hutę zbudowano przy drodze do Mokrego. Uruchomił ją w 1850 roku Eugeniusz Mann. Była to huta żelaza „Mikołów”, Huta „Walter - wybudowana w 1856 r.
In the second half of 19th century a factory producing steam boilers was created. It was founded by Heinrich Koetz in 1872 on the previously bought area. The company produced iron and tin constructions, steam machines, machinery casting and building machines.
  W II połowie XIX w. powstała fabryka kotłów parowych. Założył ją w 1872 r. Heinrich Koetz na zakupionych przez siebie terenach. Zakład produkował konstrukcje  żelazne i blaszane, maszyny parowe, odlewy maszynowe, maszyny budowlane i drogowe.
In Mikołów there were also breweries, distilleries and water mills as well as brickyards and quarries.
W Mikołowie były też browary, gorzelnie i młyny wodne oraz cegielnie i kamieniołomy.

In 1908 a municipal water supply network was built which cost 250.000 Deutsche Marks.
    1908 - ukończono budowę wodociągów miejskich, na które wydano ok. 250 tys. marek
5.  There is a park with ponds in Mikołów –“Planty” which dates back to 18th century. It is a place of recreation and rest for the citizens.
W Mikołowie znajduje się park „Planty” ze stawami , którego początki sięgają XVIII wieku. Jest to miejsce rekreacji i odpoczynku dla mieszkańców.

6. In Mikołów there is Gronie hill, from which the name of Tyskie Gronie beer is derived (on the hill there is the water intake for the brewery).
W Mikołowie znajduje się wzgórze Gronie, od którego pochodzi nazwa piwa Tyskie Gronie (na wzgórzu tym znajduje się ujęcie wody dla browaru).

Karchowice houses Pipelines museum which exhibits equipment
connected with water exploitation, e.g. old and interesting wooden pipelines through which the water was provided in the past time. One of the exhibits,which supplied water to Mikołów’s town square is now in the museum.




W muzeum wodociągów w Karchowicach
 - udało się pokazać więcej urządzeń związanych z eksploatacją wody. Są - na przykład - stare i ciekawe drewniane rury, którymi niegdyś dostarczano płyn. Konkretny, prezentowany w Karchowicach egzemplarz zainstalowany był niegdyś w Mikołowie - zasilał w wodę rynek miasta. 
8. The town square is the place where a beautiful fountain is situated.
Na rynku w Mikołowie znajduje się piękna fontanna


Z HISTORII WODY ŚLĄSKA…
Szybko rozwijający się w drugiej połowie XIX wieku górnośląski przemysł nie tylko potrzebował dużych ilości wody, lecz także - za sprawą licznych kopalń - przyczyniał się do jej braku. Na skutek eksploatacji górniczej następował odpływ wód do wyrobisk górniczych. Spowodowało to zanikanie wody w studniach przydomowych. Dodatkowo sytuację tą pogarszała ciągle powiększająca się liczba ludności.  Ponad to w tamtych czasach ludzie do zastosowań domowych pozyskiwali wodę naturalnymi sposobami - ze strumieni, stawów czy przydomowych studni, co prowadziło do masowych zatruć.
 Zapadła więc decyzja o budowie dużej stacji pomp. Gdy wodociąg ruszył w 1882 roku woda z Karchowic trafiała między innymi do mieszkań Zabrza oraz Gliwic. Największym odbiorcą była jednak kopalnia "Królowa Luiza”.
From the history of Silesian water...
Quickly developing Upper Silesian industry in the second half of 19th century not only required large amounts of water but also, due to the needs of coal mines, was the cause of its shortage. Due to the coal mine exploitation, the water flew to coal mine excavation sites. It caused water decline in private wells.  Additionally, a growing number of population made the situation even worse. Moreover people at that time obtained water by means of natural methods- they used creeks, ponds or their private wells which was the root of mass poisoning.
Therefore a decision was made to build a big pumping plant. When waterworks was opened in 1882, the water from Karchowice was supplied to Zabrze and Gliwice among others. However the biggest customer was “Królowa Luiza” coal mine.
   










Dziś w zabytkowej Stacji Wodociągowej Zawada - Karchowice , znajduje się muzeum gdzie można zobaczyć dużo ciekawych urządzeń związanych z eksploatacją wody, m.in. stare i ciekawe drewniane rury, którymi niegdyś dostarczano wodę. Konkretny, prezentowany w Karchowicach egzemplarz zainstalowany był niegdyś w Mikołowie - zasilał w wodę rynek miasta.
Inne zabytkowe zespoły to m.in.: Zakład Produkcji Wody "Staszic" w Tarnowskich Górach; Zakłady Wodociągów i Kanalizacji w Raciborzu; oczyszczalnia ścieków w Bytomiu; żelbetowa zapora wodna i hydroelektrownia w Porąbce (1928-1937); urządzenia hydrotechniczne w dawnej fabryce tektury w Czańcu (gm. Porąbka).
Nowadays in the old pipeline station Zawada-Karchowice there is a museum where one can see many interesting devices connected with water exploitation, e.g. old and interesting wooden pipelines which were used to supply water. One of them was installed in Mikołów long time ago. It supplied the town’s square with water.
Other notable relics are water supply treatment plant “Staszic” in Tarnowskie Góry, Pipeline and sewerage plant in Racibórz, wastewater treatment plant in Bytom , reinforced concrete dam and hydroelectric plant in Porąbca (1928-1937) and hydrotechnical devices in former cartboard factory in Czańc.
   






    Liczną grupę zabytków, biorąc pod uwagę nowatorstwo konstrukcyjne, formę i detal architektoniczny, stanowią wieże ciśnień. Pośród nich można wymienić m.in.: wieżę kominowo-wodną na terenie szpitala klinicznego w Zabrzu zaprojektowaną przez A. Hartmanna; wieżę wodną przy ul. Korczaka w Katowicach wzniesioną przez G. i E. Zillmannów w 1912 r.; wieżę wodną w Katowicach-Giszowcu ponadto liczne wieże wodne w Rybniku, Gliwicach, Świętochłowicach.   W województwie śląskim zachowało się także wiele zabytków przemysłu spożywczego. największym jest browar w Tychach. browar w Żywcu założony w połowie XIX w. przez Albrechta Fryderyka Habsburga.
   Pstrągarnia w Złotym Potoku, założona na rzecze Wiercicy w 1881 r. przez Edwarda Raczyńskiego, była pierwszą w Europie nizinną hodowlą pstrąga.
Considering novelty, form and architectonical details the water towers constitute a large amount of relics. Among them there are a chimney and water tower designed by A. Hartmann and located on the premises of hospital in Zabrze, a water tower built by G. and E. Zillmann near Korczaka Street in Katowice in 1912, a water tower in Katowice-Giszowiec and numerous water towers in Rybnik, Gliwice and Świętochłowice.
In Silesian voivodeship a number of food industry relics was preserved. The biggest one is brewery in Tychy and brewery in Żywiec set up in the middle of 19th century by Archduke Friedrich.
A trout farm in Złoty Potok set up on the Wiercica river by Edward Raczyński in 1881 was the first lowland trout farm in Europe.